Sprzedaż lokalu przez osobę bliską a zwrot bonifikaty
Zgodnie z art. 40a ustawy o lasach pracownicy i byli pracownicy Lasów Państwowych mający co najmniej trzyletni okres zatrudnienia w Lasach Państwowych oraz osoby bliskie pozostałe po pracownikach mają prawo do zakupu z bonifikatą lokalu mieszkalnego, który najmują i zamieszkują. Jeśli lokal zostanie sprzedany przed upływem 5 lat od jego zakupu lub w tym czasie zostanie przeznaczony na cele inne niż mieszkaniowe – bonifikata podlega zwrotowi, z wyłączeniem przypadku, gdy zbycie następuje na rzecz osoby bliskiej. Czy w takiej sytuacji osoba bliska może sprzedać lokal przed upływem 5 lat bez obawy o zwrot bonifikaty?
Ustawa o lasach w swym art. 40a ust. 5b jest dosyć oszczędna w uregulowaniu tej kwestii. W przepisie tym stwierdza się bowiem, że: „Lasy Państwowe żądają zwrotu kwoty równej udzielonej bonifikacie po jej waloryzacji, jeżeli nabywca lokalu, o którym mowa w ust. 4, 5 i 5a, przed upływem 5 lat od dnia jego nabycia zbył ten lokal lub wykorzystał na inne cele niż mieszkalne. Nie dotyczy to zbycia na rzecz osoby bliskiej.” Pojęcie osoby bliskiej nie jest zdefiniowane w tym ustępie, ale można sięgnąć do art. 40a ust. 5 ustawy o lasach, który określa osoby bliskie jako małżonków oraz wstępnych (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie) i zstępnych (dzieci, wnuki, prawnuki), a także osoby przysposobione (adoptowane).
Art. 40a ustawy o lasach nie zawiera odpowiednika art. 68 ust. 2b ustawy o gospodarce nieruchomościami, który zakłada, że regulacje dotyczące zwrotu bonifikaty stosuje się odpowiednio do osoby bliskiej, która zbyła lub wykorzystała nieruchomość na inne cele niż cele uzasadniające udzielenie bonifikaty, przed upływem 10 lat, a w przypadku nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny przed upływem 5 lat, licząc od dnia pierwotnego nabycia.
Biorąc więc pod uwagę literalne brzmienie art. 40a ust. 5b ustawy o lasach można by więc uznać, że Lasy Państwowe nie są uprawnione do żądania zwrotu bonifikaty w przypadku, gdy osoba bliska, która nabyła lokal od pracownika lub byłego pracownika Lasów Państwowych sprzedała ten lokal przed upływem 5 lat od pierwotnego nabycia albo zmieniła jego przeznaczenie na niemieszkalne.
Należy jednak pamiętać o tym, że w takim przypadku Lasy Państwowe mogą zastosować art. 5 Kodeksu cywilnego.
Artykuł ten stanowi, że: „Nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.” Należy wskazać, że uprawnienie do bonifikaty wynika z określonej relacji służbowej i przede wszystkim służy zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych osób, które faktycznie korzystają z najmowanych przez siebie lokali. Tym samym wykup lokalu z zasobu Lasów Państwowych i jego zbycie na rzecz osoby bliskiej tylko po to, aby ta następnie zbyła lokal i w konsekwencji obeszła przepisy o zwrocie bonifikaty – może stanowić sytuację, która zostanie uznana za nadużycie prawa podmiotowego.
Oczywiście, wszystko zależy od oceny ewentualnie dokonanej przez sąd, bowiem jeden skład orzekający może pójść po prostej linii brzmienia art. 40a ust. 5b ustawy o lasach, a drugi skład orzekający może mieć na względzie szerszy kontekst całej sprawy. Niemniej jednak przed planowaniem takiego typu „transakcji” należy mieć na uwadze, że uniknięcie konieczności zwrotu bonifikaty może nie być działaniem tak prostym, jak to się wydaje i może nie zyskać aprobaty sądu, zwłaszcza w kontekście celu, jakiemu przyświecało wprowadzenie tego uprawnienia do ustawy o lasach oraz zasad współżycia społecznego.
Podsumowanie
Literalne brzmienie art. 40a ust. 5b ustawy o lasach pozwala założyć, że Lasy Państwowe mogą nie być uprawnione do żądania zwrotu udzielonej bonifikaty w przypadku, gdy osoba bliska, która nabyła mieszkanie od uprawnionego pracownika lub byłego pracownika Lasów Państwowych, zbędzie to mieszkanie przed upływem 5 lat od pierwotnego nabycia lub w tym okresie zmieni jego przeznaczenie na niemieszkalne. Należy jednak zawsze pamiętać o art. 5 Kodeksu cywilnego, który chroni przed nadużywaniem praw podmiotowych. Taki sposób na uniknięcie zwrotu bonifikaty może więc okazać się nieskuteczny w razie uwzględnienia przez sąd zarzutu z art. 5 Kodeksu cywilnego, celu instytucji bonifikaty i zasad współżycia społecznego.
KODEKS PRACY A PONADZAKŁADOWY UKŁAD ZBIOROWY PRACY
Szkolenie będzie dotyczyć różnic pomiędzy tym, jak prawa i obowiązki pracowników kształtują przepisy powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy, a jak ma się do tego Ponadzakładowy Układ Zbiorowy Pracy dla pracowników Lasów Państwowych, tak aby w efekcie uniknąć stosowania nieodpowiednich regulacji.
