Gałęzie zwisające nad cudzą działką
Coraz częściej do Nadleśnictw zgłaszane są prośby o wycinkę gałęzi lub nawet całych drzew, zwisających nad posesjami np. właścicieli domów jednorodzinnych lub działek rekreacyjnych. Takiego zgłoszenia na pewno nie powinno pozostawiać się bez reakcji, niemniej jednak każdorazowo należy rozważyć stan zdrowotny drzewa i realność zagrożenia. Czy jednak właściciel sąsiedniej nieruchomości może sam usunąć zwisające gałęzie? Albo czy pracownicy Nadleśnictwa mogą wejść na grunt sąsiada w celu wycinki gałęzi?
Odpowiedzi na te pytania znajdują się w art. 149 i 150 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 149 Kodeksu cywilnego: „Właściciel gruntu może wejść na grunt sąsiedni w celu usunięcia zwieszających się z jego drzew gałęzi lub owoców. Właściciel sąsiedniego gruntu może jednak żądać naprawienia wynikłej stąd szkody.” Czyli jeżeli Nadleśnictwo uznałoby, że istnieje ryzyko opadnięcia gałęzi na nieruchomość innej osoby i wyrządzenia szkody, to może wejść na sąsiedni grunt w celu ich usunięcia, a właściciel tego gruntu nie powinien czynić w tym zakresie przeszkód.
Nieco inaczej sytuacja wygląda w przypadku, gdy to właściciel zagrożonej działki chce usunąć gałęzie. Taki przypadek reguluje wspomniany powyżej art. 150 Kodeksu cywilnego, w myśl którego: „Właściciel gruntu może obciąć i zachować dla siebie korzenie przechodzące z sąsiedniego gruntu. To samo dotyczy gałęzi i owoców zwieszających się z sąsiedniego gruntu; jednakże w wypadku takim właściciel powinien uprzednio wyznaczyć sąsiadowi odpowiedni termin do ich usunięcia.” Właściciel sąsiedniego gruntu może więc obciąć gałęzie jedynie w przypadku, gdy wyznaczy Nadleśnictwu odpowiedni (czyli umożliwiający wykonanie wycinki) termin na usunięcie gałęzi. Po bezskutecznym upływie tego terminu Nadleśnictwo generalnie nie powinno czynić właścicielowi gruntu sąsiedniego przeszkód w usunięciu gałęzi, zgodnie z poglądem wyrażonym w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 26 lipca 1972 r. (sygn. akt: III CZP 45/72): „Właścicielowi gruntu, na który z sąsiedniego gruntu przechodzą korzenie i nad którym z tego gruntu zawieszają się gałęzie, przysługuje w stosunku do sąsiada roszczenie o nieczynienie przeszkód w obcięciu tych korzeni i gałęzi.”
Czy wycinka gałęzi może nastąpić w każdym przypadku, gdy przenikają one na grunt sąsiedni? Otóż nie – powinna zostać wykonana wyłącznie w sytuacji, w której gałęzie rzeczywiście ograniczają korzystanie z nieruchomości lub ich pozostawienie grozi wyrządzeniem szkody na osobie lub mieniu.
Jeśli te warunki nie zostaną spełnione, to wycinka gałęzi przez sąsiada może zostać potraktowana jako nadużycie prawa podmiotowego, co – zgodnie z art. 5 Kodeksu cywilnego, nie podlega ochronie prawnej: „Nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.” Bezzasadne wycięcie gałęzi lub ich wycinka bez uprzedniego wezwania Nadleśnictwa, czy też z wyznaczeniem nazbyt krótkiego terminu na wycinkę, może skutkować odpowiedzialnością odszkodowawczą wycinającego.
Przy omawianiu powyższych kwestii oczywiście nasuwa się pytanie, kto powinien ponieść koszty wycinki gałęzi. O ile w przypadku wycinki gałęzi przez Nadleśnictwo odpowiedź jest oczywista, to w tym drugim wypadku zdania są podzielone i w nauce prawa cywilnego występują dwa poglądy – pierwszy, że w takiej sytuacji koszty wycinki powinien ponieść wycinający oraz drugi, że koszty te winno pokryć Nadleśnictwo, niezależnie od tego, kto wycina gałęzie.
Podsumowanie
Problem zwisających na grunt sąsiedni gałęzi pojawia się coraz częściej w działalności Nadleśnictw. Każdy przypadek należy dogłębnie zanalizować, tak aby nie wykazać się zaniechaniem i nie ponosić później odpowiedzialności za ewentualną szkodę. Niemniej jednak należy unikać wycinania gałęzi żywotnych, które nie stwarzają zagrożenia dla nieruchomości sąsiedniej.
NAJEM CZY DZIERŻAWA?
W czasie tego szkolenia szczegółowo omówimy problematykę najmu i dzierżawy, różnic między tymi umowami, a także wskażemy, jak najlepiej jest skonstruować postanowienia umowne, tak aby później uniknąć problemów, z którymi stykaliśmy się w naszej praktyce. Oczywiście zapewnimy ciekawe materiały szkoleniowe, w tym wzory umów, z których możesz później korzystać.
