Dostęp do informacji publicznej – przetworzonej
W działalności praktycznie każdego Nadleśnictwa zdarzają się wnioski o udostępnienie informacji publicznej lub informacji o środowisku, dotyczące różnego zakresu działalności Nadleśnictwa. Niekiedy zdarza się, że sporządzenie odpowiedzi na taki wniosek nie polega na prostym udostępnieniu dokumentu czy informacji, ale wymaga zebrania informacji z różnych źródeł i ich przetworzenia w celu rozpoznania wniosku. Czym jest zatem informacja publiczna – przetworzona?
Zgodnie z art. 3 ust. 1 punkt 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej: „Prawo do informacji publicznej obejmuje uprawnienia do: 1) uzyskania informacji publicznej, w tym uzyskania informacji przetworzonej w takim zakresie, w jakim jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego.” We wspomnianej powyżej ustawie trudno jest szukać definicji informacji przetworzonej, zatem konieczne jest sięgnięcie do wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Na podstawie ich lektury można dojść do wniosku, że wyróżniane są informacje proste, a więc te, których można udzielić od razu, bez większego nakładu pracy oraz informacje przetworzone, do których zalicza się nie tylko informacje sporządzone na podstawie analizy wielu różnych dokumentów, stanowiące swoistego rodzaju nowe opracowanie tematu, ale również zbiór informacji prostych, których skumulowanie wymagało wiele czasu, zaangażowania wielu osób.
Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego w opisywanym powyżej zakresie jest bardzo bogate, ale z racji tego, że jest stosunkowo jednolite – warto przytoczyć tylko najnowsze wyroki:
– wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 września 2020 r. (sygn. akt: I OSK 574/20): „W pierwszym rozumieniu informacja przetworzona to informacja jakościowo nowa, nieistniejąca dotychczas w ostatecznej treści i postaci, jej wytworzenie wymaga podjęcia przez podmiot zobowiązany określonych czynności analitycznych, porządkujących w odniesieniu do posiadanego zbioru danych. Przetworzeniem jest zebranie, często na podstawie różnych kryteriów, informacji prostych i ich następne zanalizowanie, zredagowanie, opracowanie w postaci nowego dokumentu i nowej informacji o treści, która do tej pory w takiej postaci nie istniała. Drugie rozumienie informacji przetworzonej dotyczy przypadków, gdy żądanie udostępnienia istniejącej informacji publicznej ma taki zakres i rozmiar, że wymaga od podmiotu zobowiązanego podjęcia działań poza zakresem jego rutynowych czynności, a nakierowanych na przygotowanie żądanej informacji i nadanie jej formy umożliwiającej udostępnienie, albowiem proste udostępnienie w formie posiadanej przez podmiot zobowiązany nie jest możliwe. W tym drugim rozumieniu suma informacji prostych, w zależności od wiążącej się z ich wyselekcjonowaniem i przygotowaniem nakładem koniecznej pracy i środków, może być traktowana jako informacja przetworzona.”
– wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 maja 2020 r. (sygn. akt: I OSK 3232/19): „Informacją przetworzoną jest informacja opracowana przez podmiot obowiązany przy użyciu dodatkowych sił i środków, na podstawie posiadanych przez niego danych, w związku z żądaniem wnioskodawcy i na podstawie kryteriów przez niego wskazanych, czyli innymi słowy informacja, która zostanie przygotowana specjalnie dla wnioskodawcy wedle wskazanych przez niego kryteriów.”
– wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 października 2020 r. (sygn. akt: I OSK 834/20): „Suma tzw. informacji prostych może być uznana za informację przetworzoną pod warunkiem, że szeroki zakres wniosku o udostępnienie informacji wymaga użycia tak znacznych środków osobowych, np. dla zgromadzenia wielu dokumentów, ich zanonimizowania i skopiowania, iż zakłóci to normalny tok działania podmiotu zobowiązanego.”
– wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 maja 2020 r. (sygn. akt: I OSK 4369/18): „Jeżeli informacja publiczna wiąże się z koniecznością wytworzenia jakościowo nowej informacji, dotychczas nieistniejącej w przyjętej ostatecznie treści i postaci, to pomimo tego, że jej źródłem są materiały znajdujące się w posiadaniu podmiotu zobowiązanego i stanowi sumę informacji prostych, to jednak sposób i charakter jej wytworzenia, w następstwie selekcji, analizy i zestawienia dokumentów potrzebnych do jej udzielenia, co nie stanowi zwykłych czynności organu, nakazuje uznać, iż żądana informacja publiczna stanowi informacje przetworzoną.”
Dlaczego rozróżnienie na informację prostą i przetworzoną ma tak duże znaczenie? Ponieważ w przypadku informacji przetworzonej wnioskodawca musi wykazać się interesem publicznym w uzyskaniu informacji.
Najprościej rzecz ujmując – aby móc uzyskać informację publiczną przetworzoną, wnioskodawca powinien działać nie po to, aby zaspokoić swoje prywatne, indywidualne cele, ale po to, aby podejmować aktywności dla dobra interesu ogółu. Zapewne intencją ustawodawcy było to, aby trud pracy włożony w stworzenie informacji przetworzonej był usprawiedliwiony celami wyższymi, a nie partykularnym dobrem jednostki. Potwierdza to zresztą Naczelny Sąd Administracyjny w swoich wyrokach:
– wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 października 2020 r. (sygn. akt: I OSK 954/20): „Prawo do uzyskania informacji publicznej przetworzonej ma jedynie taki wnioskodawca, który jest w stanie wykazać w chwili składania wniosku swoje indywidualne, realne i konkretne możliwości wykorzystania dla dobra ogółu informacji publicznej, której przygotowania się domaga, tj. uczynienia z niej użytku dla dobra ogółu w taki sposób, który nie jest dostępny dla każdego posiadacza informacji publicznej. Wnioskodawca powinien wykazać przesłanki uzasadniające udostępnienie mu informacji przetworzonej i w jaki sposób udostępnienie mu żądanej informacji miałoby się przełożyć w sposób realny na poprawę funkcjonowania organów państwowych.”
– wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 lipca 2020 r. (sygn. akt: I OSK 2820/19): „Nie bez znaczenia pozostają w sprawie motywy jakimi kierował się wnioskodawca składając wniosek o informację publiczną. Oczywiście nie mają one znaczenia w sytuacji żądania informacji prostej (art. 2 ust. 2 u.d.i.p.). Inna sytuacja jest w przypadku żądania informacji przetworzonej, kiedy to stosownie do art. 3 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p., udostępnienie jej musi być szczególnie istotne dla interesu publicznego. Wówczas istotne jest, czy żądanie jest motywowane względami prywatnymi, czy publicznymi. Przy czym okoliczności te muszą być ustalone w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy, lub okoliczności niepodważane przez strony a nie w oparciu o domniemania lub spekulacje.”
– wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 czerwca 2020 r. (sygn. akt: I OSK 2306/19): „Regulacja zawarta w art. 3 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p. ma przeciwdziałać zalewowi wniosków, zmierzających do uzyskania informacji przetworzonej dla realizacji celów osobistych lub komercyjnych oraz zapobiegać sytuacjom, w których działania organu skupione są nie na funkcjonowaniu w ramach przypisanych mu kompetencji, lecz na udzielaniu informacji publicznej.”
Jak to się przekłada na praktykę analizowania wniosków o udzielenie dostępu do informacji publicznej? Przede wszystkim przy weryfikacji takiego wniosku należy stwierdzić czy udzielana będzie informacja prosta, czy przetworzona. W tym drugim przypadku trzeba zbadać czy z wniosku wynika, że wnioskujący chce uzyskać informację dla dobra interesu publicznego. Jeśli wniosek nie zawiera w tym zakresie uzasadnienia – wnioskodawcę należy wezwać do wykazania, że żądana przez niego informacja jest szczególnie istotna dla interesu publicznego. Gdy wnioskodawca sprosta temu wezwaniu – można udzielić mu informacji, jeśli natomiast nie – może być to powód dla odmowy udzielenia informacji.
Podsumowanie
W ramach dostępu do informacji publicznej, podmiot zobowiązany do udzielenia tej informacji może udzielić informacji prostej lub przetworzonej. Udostępnienie informacji przetworzonej wymaga potwierdzenia, że informacja ta jest szczególnie istotna dla interesu publicznego.
KODEKS PRACY A PONADZAKŁADOWY UKŁAD ZBIOROWY PRACY
Szkolenie będzie dotyczyć różnic pomiędzy tym, jak prawa i obowiązki pracowników kształtują przepisy powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy, a jak ma się do tego Ponadzakładowy Układ Zbiorowy Pracy dla pracowników Lasów Państwowych, tak aby w efekcie uniknąć stosowania nieodpowiednich regulacji.
