Czy każdy leśnik ma prawo do bezpłatnego mieszkania?

W art. 46 ust. 1 punkt 2 ustawy o lasach przyznaje się pracownikom Służby Leśnej prawo do bezpłatnego mieszkania, jeżeli stanowisko oraz charakter pracy związane są z koniecznością zamieszkania w miejscu jej wykonywania. Czy to oznacza, że każdy leśnik ma prawo do bezpłatnego mieszkania?

Niestety, ale bezpłatne mieszkanie nie przysługuje wszystkim pracownikom Służby Leśnej. Istnieją w tym zakresie pewne ograniczenia. Pierwsze z nich to konieczność zajmowania odpowiedniego stanowiska – nadleśniczego lub leśniczego, co wynika z rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 17 grudnia 2009 r. w sprawie określenia stanowisk w Służbie Leśnej, na których zatrudnionym pracownikom przysługuje bezpłatne mieszkanie albo równoważnik pieniężny, oraz sposobu i trybu przyznawania i zwalniania tych mieszkań, a także ustalania i wypłaty równoważnika pieniężnego. Na marginesie dodać trzeba, że przed wejściem w życie wymienionego powyżej rozporządzenia katalog osób uprawnionych do bezpłatnego mieszkania był szerszy, a regulacje dotyczące zachowania tego prawa przez pracowników Służby Leśnej, którzy w wyniku wprowadzenia nowego rozporządzenia zostali z tego katalogu wykluczeni, znajdują się w Ponadzakładowym Układzie Zbiorowym Pracy dla Pracowników Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe i będą tematem naszych kolejnych artykułów.

Kolejne ograniczenie to wskazany w art. 46 ust. 3 ustawy o lasach przypadek braku mieszkań będących w zarządzie Lasów Państwowych. Wówczas uprawniony pracownik może otrzymać comiesięczny równoważnik pieniężny w wysokości stanowiącej równowartość kwoty wynikającej z iloczynu średniej stawki czynszów najmu lokali mieszkalnych nienależących do publicznego zasobu mieszkaniowego w gminie, na której terenie zamieszkuje uprawniony pracownik, obliczanej na podstawie zestawienia danych ogłaszanego w wojewódzkim dzienniku urzędowym na podstawie art. 4a ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266, z późn. zm.3)), i powierzchni mieszkalnej, która uzależniona jest od liczby członków rodziny i wynosi:1) 35 m2dla 1 osoby;2) 40 m2dla 2 osób;3) 45 m2dla 3 osób;4) 55 m2dla 4 osób;5) 65 m2dla 5 osób;6) 70 m2dla 6 i więcej osób.

Czy każdy leśnik ma prawo do bezpłatnego mieszkania? - zdjęcie
cytat - zdjęcie

Trzecie ograniczenie to możliwość zamieszkiwania przez pracownika Służby Leśnej 
w miejscu wykonywania pracy, ale w innym lokalu niż ten z zasobów Lasów Państwowych.

Dokonując interpretacji art. 46 ust. 1 punkt 2 ustawy o lasach uznać trzeba, że bezpłatne mieszkanie przysługuje pracownikowi tylko wtedy, gdy zajmuje odpowiednie stanowisko i charakter jego pracy wymusza zamieszkanie w miejscu jej wykonywania. Przy czym sformułowanie „konieczność zamieszkania w miejscu jej wykonywania” można rozumieć w ten sposób, że bezpłatne mieszkanie należy się tylko wtedy, kiedy uprawniony pracownik nie zamieszkuje w miejscu wykonywania pracy i aby ją prawidłowo wykonywać – powinien z mienić miejsce zamieszkania. Tym samym obowiązek zapewnienia bezpłatnego mieszkania nie ciąży na jednostce zatrudniającej pracownika, jeżeli uprawniony pracownik już mieszka w miejscu wykonywania pracy lub nie musi zmieniać miejsca zamieszkania na potrzeby realizacji swych obowiązków służbowych. Prawidłowości takiego toku rozumowania można doszukiwać się również wbrzmieniu Układu Zbiorowego Pracy – z założenia aktu korzystniejszego dla pracowników niż powszechnie obowiązujące przepisy – który w § 21 ust. 1 uzależnia zapewnienie mieszkania pracownikowi zatrudnianemu na stanowisku kierowniczym i nie posiadającemu prawa do bezpłatnego mieszkania od tego, czy odległość od nowego miejsca pracy uzasadnia zmiana miejsca zamieszkania. Opisane powyżej stanowisko znajduje także potwierdzenie w poglądach doktryny prawa: Pracownikowi Służby Leśnej przysługuje bezpłatne mieszkanie. Uprawnienie to jest uzależnione jednak od tego, czy charakter pracy takiego pracownika wymaga zamieszkiwania przez niego w miejscu wykonywania pracy. Oczywiście uprawnienie to nie przysługuje pracownikowi, który zamieszkuje w miejscu wykonywania pracy. Uprawnienie to dotyczy jedynie takich sytuacji, gdy pracownik musi zmienić miejsce zamieszkania z uwagi na charakter pracy, a nie dysponuje żadnym mieszkaniem w miejscu wykonywania pracy.”(tak: B. Rakoczy, Ustawa o lasach. Komentarz, Warszawa 2011).

Reasumując, należy stwierdzić, że prawo do bezpłatnego mieszkania dedykowane było pracownikom zatrudnionym na określonych stanowiskach, których charakter pracy skutkuje koniecznością zamieszkania w miejscu jej wykonywania, czyli upraszczając – wiąże się z przeprowadzką. Skoro zatem mamy do czynienia z przypadkiem, w którym  pracownik Służby Leśnej zatrudniony na przykład na stanowisku leśniczego zamieszkuje swój prywatny lokal mieszkalny, położony w granicach administracyjnych leśnictwa, to pracodawca może odmówić mu przydzielenia bezpłatnego mieszkania z uwagi na brak zaistnienia przesłanki nieodzowności zamieszkania w miejscu wykonywania pracy. Przyznanie lokalu mieszkalnego w opisanej powyżej sytuacji skutkowałoby wypaczeniem tego prawa i doprowadziłoby do sprzeczności z jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem, w którym pracownik posiadający własne mieszkanie w granicach leśnictwa i mogący w związku z tym bez problemu wykonywać swoje obowiązki służbowe, przeprowadzałby się do położonego nieopodal lokalu zapewnianego przez pracodawcę, pomniejszając tym samym w nieuzasadniony sposób zasób mieszkaniowy jednostki.

Podsumowanie

Analizując, czy pracownikowi Służby Leśnej należy się bezpłatne mieszkanie służbowe, należy wziąć pod uwagę również i to, czy pracownik nie zamieszkuje w miejscu wykonywania pracy lub czy charakter jego obowiązków służbowych wymusza zmianę miejsca zamieszkania. Taka weryfikacja pozwoli na przyznanie bezpłatnego lokalu osobie, której rzeczywiście jest on potrzebny do należytego wykonywania pracy.

KODEKS PRACY A PONADZAKŁADOWY UKŁAD ZBIOROWY PRACY

Szkolenie będzie dotyczyć różnic pomiędzy tym, jak prawa i obowiązki pracowników kształtują przepisy powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy, a jak ma się do tego Ponadzakładowy Układ Zbiorowy Pracy dla pracowników Lasów Państwowych, tak aby w efekcie uniknąć stosowania nieodpowiednich regulacji.

zdjecie blog
autor

Autor

Anna Łęczyńska - radca prawny od 2011 roku zajmujący się tematyką leśną.