Czy zmiana lasu na użytek rolny jest możliwa?

Podstawowymi założeniami wyrażonymi w ustawie o lasach jest zasada zachowania, ochrony i powiększania zasobów leśnych oraz zasada prowadzenia gospodarki leśnej ze szczególnym uwzględnieniem elementów środowiska i gospodarki narodowej. Przepisy ustawy znajdują zastosowanie do lasów bez względu na formę ich własności (art. 1 i 2 ustawy o lasach). Jak podkreśla się w doktrynie prawa, trwałe utrzymywanie lasów wiąże się m.in. z ograniczaniem dopuszczalności zmiany przeznaczenia gruntu leśnego na użytek rolny, gdyż zmiana ta prowadzi do pozbawienia lasu jego elementarnych właściwości. Z tego również względu zmiana lasu na użytek rolny może nastąpić wyłącznie w przypadkach wskazanych przez ustawodawcę, na podstawie ścisłej interpretacji przepisów i mając na względzie zasady ochrony lasów.

Zgodnie z art. 13 ust. 2 ustawy o lasach zmiana lasu na użytek rolny jest dopuszczalna w przypadkach szczególnie uzasadnionych potrzeb właścicieli lasów. Wstosunku do lasów stanowiących własność Skarbu Państwa decyzję wydaje dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych, na wniosek nadleśniczego, natomiast w stosunku do lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa decyzję wydaje starosta na wniosek właściciela lasu (art. 13 ust. 3 ustawy o lasach).

Interpretując literalnie powyższą regulację prawną uznać należy, iż ocena, czy istnieją uzasadnione potrzeby właściciela lasu, należy do organu wydającego decyzję, taką analizę przyjęto również w orzecznictwie sądów administracyjnych (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego, SA/Gd 2053/93, Rzeczpospolita nr 164 z 16–17.08.1994 r.). Brak jest przy tym podstaw do przyjęcia, że po stronie organu istnieje obowiązek wydania pozytywnej decyzji w przedmiocie zmiany lasu na użytek rolny. Użyte w art. 13 ust. 2 ustawy o lasach sformułowanie, iż „zmiana lasu na użytek rolny jest dopuszczalna” wskazuje w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, że rozstrzygnięcie w przedmiocie zmiany lasu na użytek rolny zapada w ramach tzw. uznania administracyjnego, które daje organowi pewną swobodę przy podejmowaniu decyzji (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 stycznia 2019 r., II OSK 801/18).

Czy zmiana lasu na użytek rolny jest możliwa? - zdjęcie
cytat - zdjęcie

Ocena ta nie może być przy tym dowolna, gdyż organ jest zobowiązany brać pod uwagę interes społeczny i uzasadniony interes strony (art. 7 Kodeksu postępowania administracyjnego).

Zaznaczyć należy, iż ustawodawca nie definiuje pojęcia „szczególnie uzasadnionych potrzeb” właściciela lasu, jakże uznać należy, iż stanowi ono otwarty katalog okoliczności branych pod uwagę przy wydawaniu decyzji. W orzecznictwie pojawił się pogląd, iż pojęcie uzasadnionych potrzeb powinno być łączone przede wszystkim z potrzebami gospodarczo-bytowymi, m.in. uzasadnionymi potrzebami prowadzenia gospodarki rolnej. Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku okoliczność, iż właściciele gruntu nie prowadzą gospodarstwa rolnego, lecz zamierzają je prowadzić w sytuacji odlesienia, przemawiać może za wydaniem decyzji pozytywnej. Organ powinien zwłaszcza ustalić, czy planowany do odlesienia grunt jest jedynym posiadanym przez właścicieli gruntem, na którym mogą w przyszłości prowadzić gospodarstwo oraz jak realne są to plany (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 2 marca 2010 r. II SA/Bk 783/09, LEX nr 606610). W piśmiennictwie podkreśla się, żeprzekształcenia gruntu w celu prowadzenia bądź powiększenia prowadzonych w gospodarstwie upraw rolnych, stanowi zatem jedną z kluczowych okoliczności branych pod uwagę przy wydawaniu decyzji przekształceniowej, jednak nie przeważającą (Małgorzata Agata Panek, Zmiana przeznaczenia gruntu leśnego na grunt rolny bez przeprowadzania procedury odlesienia, Nieruchomości 2018, Nr 8).Należy mieć na uwadze, iż rozwój i dochodowość gospodarstwa rolnego, pozostaje naturalnym procesem charakteryzującym wszystkie przedsięwzięcia, a zatem  podniesiony jako jedyne uzasadnienie, może nie wypełniać ustawowej przesłanki „szczególnie uzasadnionych potrzeb” (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 24 lipca 2012 r., II SA/Bk 374/12, Legalis nr 793591).

Wartym wskazania jest również, iż zmiana lasu na użytek rolny należy do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko w zakresie określonym w § 3 ust. 1 pkt 86 i 87 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Wniosek winien być zatem uzupełniony decyzją środowiskowych uwarunkowaniach, o której mowa w  art. 72 ust. 1 pkt 9 ustawy z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko.

Od decyzji w sprawie zmiany przeznaczenia gruntu leśnego w grunt rolny stronie przysługuje odwołanie składane do organu wyższego stopnia, a zatem odpowiednio Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych– w przypadku rozstrzygnięcia Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych oraz Samorządowego Kolegium Odwoławczego – w zakresie decyzji starosty.

Właściciele lasów działający wbrew dyspozycji art. 13 ust. 2 i 3 ustawy o lasach są narażani na sankcję karną przewidzianą w art. 160 kodeksu wykroczeń, który stanowi, iż ten kto to, działając bez wymaganego zezwolenia, zmienia las na uprawę rolną, podlega karze grzywny. W razie popełnienia wykroczenia Sąd może orzec obowiązek przywrócenia stanu poprzedniego.

Podsumowanie

Ustawodawca w treści art. 13 ust. 2  ustawy o lasach niewątpliwie posłużył się konstrukcją uznania administracyjnego, a zatem ocena, czy w danej sprawie istnieją tak uzasadnione potrzeby, należy do kompetencji organu, jednakże ocena ta nie może być jednocześnie dowolna. W tym zakresie należy przeprowadzić szczegółowe postępowanie wyjaśniające celem ustalenia sytuacji życiowej, bytowej oraz rodzinnej wnioskodawcy. Przy wydawaniu tego typu decyzji organ jest zobligowany  kierować się regułą wynikającą z art. 7 Kodeksu postępowania administracyjnego i brać pod uwagę zarówno interes społeczny, jak i uzasadniony interes strony.

NAJEM CZY DZIERŻAWA?

W czasie tego szkolenia szczegółowo omówimy problematykę najmu i dzierżawy, różnic między tymi umowami, a także wskażemy, jak najlepiej jest skonstruować postanowienia umowne, tak aby później uniknąć problemów, z którymi stykaliśmy się w naszej praktyce. Oczywiście zapewnimy ciekawe materiały szkoleniowe, w tym wzory umów, z których możesz później korzystać.

zdjecie blog
autor

Autor

Katarzyna Ostrowska - adwokat od 2013 roku zajmujący się tematyką leśną.