Czy można wyłączyć rękojmię w umowie sprzedaży drewna?
Nadleśnictwa w ramach prowadzonej przez siebie gospodarki leśnej zajmują się między innymi pozyskaniem oraz sprzedażą dużej ilości drewna, zaspokajając tym samym potrzeby szeregu odbiorców – producentów palet, mebli, sprzedawców opału, itp. W stosownych Zarządzeniach Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych opisane są zarówno zasady sprzedaży drewna, jak i formułowane są wzory umów, tak aby ujednolicić politykę obrotu drewnem w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe. Zdarza się jednak, że w pewnych okolicznościach umowy te podlegają dostosowaniu do potrzeb danej transakcji.
Tak było w przypadku jednej z weryfikowanych przez nas umów sprzedaży drewna, w której wyłączono odpowiedzialność Nadleśnictwa z tytułu rękojmi za sprzedane drewno, co spotkało się z wątpliwościami odbiorcy drewna w zakresie zgodności z prawem tego postanowienia.
Jak to więc jest z tą rękojmią? Z art. 556 Kodeksu cywilnego wynika generalna zasada, że sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną. Art. 568 § 1 Kodeksu cywilnego wskazuje, że sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna zostanie stwierdzona przed upływem dwóch lat w przypadku rzeczy innych niż nieruchomości, licząc od dnia wydania rzeczy kupującemu.
Należy jednak zauważyć, że Kodeks cywilny daje stronom umowy sprzedaży pewnego rodzaju „furtkę” do zaostrzenia lub poluzowania zawartych w tym Kodeksie przepisów o rękojmi.
Zgodnie z art. 558 Kodeksu cywilnego, strony umowy sprzedaży mogą odpowiedzialność z tytułu rękojmi rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć, z tym że wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności jest bezskuteczne, jeżeli sprzedawca podstępnie zataił wadę rzeczy przed kupującym. Trudno jednak sobie wyobrazić to, aby Nadleśnictwo mogło podstępnie zataić wadę drewna, skoro odbiorca ma możliwość obejrzenia nabywanego przez siebie drewna, które zresztą musi spełniać odpowiednie normy. Natomiast w relacjach prawnych z konsumentem ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest dopuszczalne tylko w przypadkach określonych w przepisach szczególnych. Jednak z uwagi na to, że sporadycznie zdarza się, aby konsumenci nabywali drewno bezpośrednio z Nadleśnictw, temat ten będzie przedmiotem kolejnego artykułu.
Biorąc pod uwagę treść przytoczonego powyżej przepisu, jak najbardziej dozwolone jest wyłączanie w umowie sprzedaży drewna zawieranej z przedsiębiorcą odpowiedzialności Nadleśnictwa z tytułu rękojmi, a postanowienie takie – wobec jednoznacznego brzmienia art. 558 Kodeksu cywilnego – nie powinno budzić wątpliwości kupującego.
Podsumowanie
W przypadku, gdy Nadleśnictwo w wyniku pewnych uwarunkowań środowiskowych lub organizacyjnych nie chce brać na siebie odpowiedzialności z tytułu rękojmi za sprzedane drewno, warto skorzystać z możliwości wyłączenia lub ograniczenia rękojmi, przewidzianych w art. 558 Kodeksu cywilnego, po uprzednim sprawdzeniu czy aby na pewno mamy do czynienia z odbiorcą, który prowadzi profesjonalną działalność gospodarczą.
